همه زنان حداقل یک بار عفونت رحم و پروسه درمان آن را تجربه کرده اند. عفونت رحم می تواند در هر زمان از چرخه قاعدگی شما رخ دهد اما احتمال عفونت رحم در زمانی که دچار تخمک گذاری و خون ریزی می شوید بیشتر است.
علت عفونت رحم در دوران پریودی
به طور طبیعی دو نوع میکروب در واژن وجود دارند. یک نوع آنها میکروب های دفاعی در برابر عفونت های بیماری زا و عفونت رحم هستند و نوع دیگر آنها میکروب هایی اند که در حالت معمول نیز در بدن وجود دارند. در صورتی که میکروب های دفاعی به درستی کار خود را انجام دهند، فرد دچار عفونت رحم نمی شود. اما در زمان پریود، تغییرات هورمون های پروژسترون و استروژن، می توانند باکتری های دفاعی واژن را کاهش می دهند و باعث افزایش باکتری های بیماری زا در دوران پریود در ناحیه تناسلی می شوند. باکتری های بیماری زا از واژن به داخل رحم و لوله های فالوپ راه می یابند و باعث انواع مختلف عفونت رحم در ناحیه تناسلی می شوند.
عفونت رحم به خصوص در دوران عادت ماهانه برای زنان بسیار آزار دهنده است و منجر به پریود های نامنظم، افزایش خونریزی و درد پریودی می شود. همچنین اگر عفونت رحم طولانی مدت شود، باعث آسیب دیدن لوله های فالوپ و ناباروری می شود. بنابراین باید علایم عفونت رحم را شناخت و هر چه سریع تر در جهت درمان آن ها اقدام کرد.
عفونت رحم انواع مختلفی دارد:
- عفونت داخلی رحم( آندومتریت)
- عفونت عضله رحم( میومتریت)
- عفونت نواحی اطراف رحم( پارامتریت)
علایم عفونت رحم
علایم عفونت رحم متفاوت است و به محدوده عفونت، چگونگی ایجاد آن و شدت آن بستگی دارد. همچنین برخی از زنان هیچ نشانه یا علامتی را تجربه نمی کنند. در نتیجه تا زمانی که در بارداری مشکل نداشته باشند یا دچار درد شدید در لگن و رحم نشوند، متوجه نمی شوند که دارای عفونت رحم اند.
عفونت رحم و دهانه رحم گاهی کاملا بدون علامت است، مخصوصا وقتی که عفونت رحم شدید باشد و لوله‌های رحمی را نیز درگیر کرده باشد، یا در فضای شکم پخش شده باشد و نیز زمانی که عفونت رحم در ناحیه گردنه رحم منجر به زخم دهانه رحم شود.
اگر عفونت در ناحیه نزدیک واژن باشد علایم آن عبارتند از: خارش و سوزش واژن، ترشحات زیاد به رنگ سبز یا زرد، بوی بد واژن مانند بوی ماهی، التهاب در ناحیه تناسلی، مشکل در دفع ادرار و احساس درد در هنگام دفع آن.
اگر عفونت رحم، خود رحم، گردن رحم یا لوله های فالوپ را درگیر کرده باشد؛ علایمی مثل درد هنگام برقراری رابطه جنسی، افزایش درد در زمان پریود، افزایش خونریزی، مشاهده لک یا خونریزی های غیر طبیعی در بین چرخه های قاعدگی، مشاهده لک بعد از برقراری رابطه جنسی، را به همراه دارد.
همچنین علایمی مانند:
- تب و لرز خفیف و گاها شدید
- درد های شدید و خفیف در ناحیه شکم
- مشاهده لکه های خون در ادرار
- استفراغ و حالت تهوع شدید و مکرر
از دیگر علایم عفونت رحم هستند. لطفا با مشاهده این علایم به پزشک مراجعه کنید.
عفونت رحم نه تنها عملکرد رحم ، بلکه تخمدان ها و مراکز کنترل در هیپوتالاموس و غده هیپوفیز را نیز مختل می کند. بنابراین پیشگیری و درمان صحیح انواع مختلف آن، جزء مهم ترین درمان ها برای تضمین سلامت تولید مثلی است.
راهکار های پیشگیری از عفونت رحم
همیشه می گویند پیشگیری بهتر از درمان است. پس قبل از معرفی راه های درمان، روش های پیشگیری را ذکر می کنیم.
- جلوگیری از ایجاد زخم در لوله های فالوپ، زخم شدن لوله های فالوپ خطر بارداری خارج رحمی را افزایش می دهد و می تواند منجر به ناباروری شود.
- پرهیز از روابط جنسی مکرر به خصوص برای زنان زیر 25 سال
- عدم برقراری رابطه جنسی حفاظت نشده
- عدم برقراری رابطه جنسی با افراد متعدد
- رعایت مسائل بهداشتی در هنگام رابطه جنسی
- استحمام بیش از حد و طولانی مدت؛ زیرا باعث از بر هم خوردن تعادل باکتری ها در ناحیه واژن و بروز عفونت رحم می شود. همچنین از نشستن طولانی مدت در وان حمام خود داری کنید.
- استفاده از پد ها و نوار بهداشتی های مرغوب و باکیفیت در دوران پریود
- تعویض به موقع و حداقل سه بار در روز نوار بهداشتی در دوره پریود
- رعایت بهداشت فردی و شستشو ناحیه تناسلی پس از ادرار کردن
- پوشیدن لباس های راحت و با کیفیت؛ لباس های تنگ و پلاستیکی به بدن فشار آورده و مانع رسیدن هوا به اندام ها می شوند.
- استفاده از لباس زیر نخی( ترجیحا کتان)
سعی کنید در دوران پریود هر روز لباس زیر خود را عوض کرده و سپس آن را شسته و در آفتاب قرار دهید تا خشک شود.
- از رابطه جنسی در دوران پریود اجتناب کنید
در دوران پریود دهانه رحم گشاد است که در صورت برقراری رابطه جنسی منجر به عفونت رحم می شود. بنابراین در صورت نزدیکی در این دوران از کاندوم استفاده نمایید.
- شستشو ناحیه به شیوه صحیح
- بهترین ماده برای تمیز کردن ناحیه تناسلی، استفاده از آب معمولی یا ژل‌های مخصوص شستشوی واژن است که داروخانه‌ها موجود می باشد. این ژل ها محیط واژن را برای رشد میکروب‌های دفاعی مناسب و برای رشد میکروب‌های بیماری‌زا نامناسب می کنند. (استفاده از دوش واژینال و بتادین برای شستشوی واژن اصلا توصیه نمی‌شود. در مواردی این مواد عکس عمل کرده و منجر به عفونت رحم شده اند.)
- از دستمال دستشویی های معطر و رنگی استفاده نکنید.
- استفاده از کاپ های قاعدگی؛ روشی بهداشتی تر از استفاده از نوار بهداشتی یا تامپون است که احتمال ابتلا به عفونت رحم را به مقدار بسیاری کاهش می دهد.
روش های درمان عفونت رحم
روش های مختلفی برای درمان عفونت رحم وجود دارد. برخی از آن ها خانگی و برخی دیگر به وسیله آزمایش و مراجعه به پزشک صورت می گیرد. اگر باردار هستید یا به طور مکرر دچار عفونت رحم می شوید قبل از اقدام به درمان با روش های خانگی و خودسرانه، اولویت تان را مراجعه به پزشک قرار دهید.
روش های خانگی درمان عفونت رحم
- استفاده از روغن نارگیل برای درون واژن
- شست و شو واژن با سرکه سیب
- مصرف ماست باعث رشد باکتری های مفید واژن می شود
همچنین می توانید در ناحیه تناسلی خود اندکی ماست بمالید. هر روز چند قاشق ماست ساده به این ناحیه بمالید و صبر کنید تا خشک شود سپس آن را شسته و خشک کنید.
- مصرف چند حبه سیر
- مصرف پروبیوتیک های طبیعی یا قرص آن
پروبیوتیک، موجودات میکروسکوپی هستند که خوردن آنها، باعث افزایش سلامتی دستگاه گوارشی می‌شود. پروبیوتیک ها مانع رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا، گوارش بهتر غذا و کارکرد بهتر سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونت رحم می شود.
مراجعه به پزشک برای درمان عفونت رحم
پزشک ابتدا با بررسی سوابق پزشکی و انجام معاینه و سپس انجام یک سری آزمایش ها مانند: آزمایش خون و ادرار، سونو گرافی، لاپاروسکوپی، بیوپسی اندومترال، نوع عفونت رحم و ناحیه عفونت را تشخیص می دهد.
بررسی سوابق پزشکی
پزشک زنان و زایمان قبل از انجام هر گونه عملی، ابتدا سابقه پزشکی بیمار، چرخه پریود وی را چک می کند و اطمینان حاصل می کند که آیا بیمار قبلا دچار عفونت رحم شده است یا خیر.
انجام معاینه پزشکی
در این مرحله پزشک با دست زدن و لمس ناحیه تناسلی، واژن را معاینه می کند تا از شدت عفونت، حساسیت و التهاب ناحیه تناسلی اطلاع کسب کند. همچنین ممکن است پزشک با استفاده از ابزار های نمونه برداری از بافت رحم یا واژن و هر جای ناحیه که مشکوک به عفونت است، نمونه برداری کند و برای تست به آزمایشگاه ارسال کند.
آزمایش خون و ادرار
این آزمایش ها برای تشخیص عفونت رحم، ایدز و بیماری های مقاربتی استفاده می شود.
سونوگرافی
سونوگرافی به وسیله امواج صوتی به منظور تشخیص سلامت بافت های رحم، تشخیص بارداری و سلامت جنین، انجام می شود.
لاپاروسکوپی و بیوپسی
اگر عفونت رحم به وسیله آزمایش های بالا قابل تشخیص نداده شد، از روش های پیشرفته تر مانند لاپاروسکوپی و بیوپسی استفاده می کنند.
بیوپسی یک روش پزشکی به منظور نمونه برداری از قسمت های مختلف بدن است تا بتوان آن ها برای شناسایی سلول های غیر طبیعی و شدت التهابات بررسی کنند.
لاپاراسکوپی نوعی جراحی است که یک لوله ی نازک و چراغ دار از طریق یک برش در شکم یا لگن زن، برای مشاهده اندام های شکمی قرار می دهند. لاپاراسکوپی برای یافتن مشکلاتی مانند کیست، چسبندگی، عفونت و توده های رحمی، مورد استفاده می شود. در لاراسکوپی قسمتی از بافت آن ناحیه به عنوان نمونه برای بیوپسی (بافت برداری) به وسیله ی لوله لاپاراسکوپ برداشته می شود.
در مرحله بعد پزشک با استفاده از نتایج بدست آمده و تجربه خود دارو هایی مانند: آنتی بیوتیک و ژل ها و کرم های موضعی را تجویز می کند.
سخن نهایی
عفونت رحم و اندام تناسلی مخصوصا در دوران پریود از رایج ترین بیماری ها در بین زنان است. این عفونت اگر به موقع درمان شوند خطری برای فرد ندارد. حتی با استفاده از روش های ذکر شده جهت پیشگیری، می توان مانع ابتلا به عفونت دستگاه تناسلی شد. سعی کنید چند ماه یک بار یا حداکثر هر ساله چکاب های لازم را انجام دهید تا از سلامت بدن خود مطمئن شوید.
برای تهیه و نگارش این مقاله از مطالب سایت MAYO CLINIC استفاده شده است.
