سرطان پوست یا رشد غیرطبیعی سلول های پوست اغلب برای افرادی اتفاق می افتد که پوست آن ها در معرض نور خورشید است. اما این شکل رایج سرطان میتواند در قسمتی از پوست که معمولاً در معرض نور خورشید نیستند نیز رخ دهد. سه نوع عمده سرطان پوست وجود دارد
- سرطان پوست سلول بازال
- سرطان پوست سلول سنگفرشی
- ملانوما
در ادامه مقاله به بررسی علل سرطان پوست و اه های پیشگیری از آن می پردازیم.
چگونه از خود در برابر سرطان پوست محافظت کنیم؟
شما می توانید با محدود کردن یا اجتناب از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهید. بررسی پوست برای تغییرات مشکوک می تواند به تشخیص سرطان پوست در مراحل اولیه آن کمک کند. تشخیص زود هنگام سرطان پوست بیشترین شانس را برای درمان موفق سرطان پوست به شما می دهد.
سرطان پوست عمدتاً در نواحی پوست در معرض آفتاب، از جمله پوست سر، صورت، لب ها، گوش ها، گردن، سینه، بازوها و دست ها و روی پاها ایجاد می شود. اما ممکن است در نقاطی که به ندرت نور روز را می بینند نیز این بیماری ایجاد شود؛ مانند کف دست، زیر ناخن های دست یا پا، و ناحیه تناسلی. سرطان پوست افرادی که دارای رنگ پوست تیره تر هستند را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم و نشانه های سرطان پوست سلول بازال
شایع ترین شکل سرطان پوست،کارسینوم سلول بازال است که 90 درصد از کل موارد سرطان پوست را تشکیل می دهد. این سلول ها توده هایی با رشد آهسته هستند. سرطان پوست سلول بازال معمولاً در مناطقی از بدن که در معرض آفتاب قرار دارند، مانند گردن یا صورت رخ می دهد.
سرطان پوست سلول بازال ممکن است به صورت های زیر ظاهر شود:
- برآمدگی مرواریدی یا مومی شکل
- ضایعه ای مسطح،گوشتی رنگ یا قهوه ای مانند اسکار
- خونریزی یا زخم دلمه‌ای که بهبود می‌یابد و عود میکند
علائم و نشانه های سرطان پوست سلول سنگفرشی
بیشتر اوقات، سرطان پوست سلول سنگفرشی در نواحی در معرض آفتاب از بدن مانند صورت، گوش ها و دست ها رخ می دهد. افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست در سلول سنگفرشی هستند که اغلب در معرض نور خورشید نیستند. سرطان پوست سنگفرشی و بازال نسبت به سایر اشکال سرطان پوست کمتر احتمال دارد گسترش پیدا کنند و زندگی را تهدید کنند. اما در صورت عدم درمان، می توانند بزرگتر شده و به سایر قسمت های بدن سرایت کنند.
سرطان پوست سلول سنگفرشی ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
- یک جوش سفت و قرمز
- یک ضایعه صاف با سطح پوسته پوسته شده
علائم و نشانه های سرطان پوست ملانوما
این نوع سرطان از سلول هایی ایجاد می شود که به پوست شما رنگ می دهند. این سلول ها به عنوان ملانوسیت شناخته می شوند. خال های خوش خیم ایجاد شده توسط ملانوسیت ها می توانند سرطانی شوند.
ملانوما می تواند در هر جایی از بدن ایجاد شود، ملانوما اغلب در صورت یا پشت و سینه مردان مبتلا ظاهر می شود. در زنان، این نوع سرطان بیشتر در قسمت پایین ساق پا ایجاد می شود. هم در مردان و هم در زنان، ملانوما می تواند روی پوستی که در معرض نور خورشید قرار نگرفته است، رخ دهد.
اکثر ملانوم ها در صورتی که به موقع شناسایی شوند قابل درمان هستند. اگر درمان نشوند، می توانند به سایر قسمت های بدن شما سرایت کنند و درمان آن سخت تر شود. احتمال انتشار ملانوم بیشتر از سرطان های پوستی سلول های بازال و سنگفرشی است.
ملانوما می تواند افراد با هر رنگ پوستی را تحت تاثیر قرار دهد. در افرادی که رنگ پوست تیره‌تری دارند، ملانوما در کف دست، یا کف پا یا زیر ناخن‌های دست یا پا ایجاد می‌شود.
علائم ملانوما عبارتند از:
- یک لکه بزرگ مایل به قهوه ای با لکه های تیره تر
- خال که تغییر رنگ و اندازه می دهد یا خونریزی می کند
- یک ضایعه کوچک با حاشیه نامنظم و قسمت هایی که قرمز، صورتی، سفید، آبی یا آبی-سیاه به نظر می رسند.
- ضایعه دردناکی که خارش یا سوزش دارد
- ضایعات تیره روی کف دست، کف پا، نوک انگشتان یا انگشتان پا، یا روی غشاهای مخاطی پوشاننده دهان، بینی، واژن یا مقعد
علائم و نشانه های سرطان های پوستی که کمتر شایع هستند
از انواع سرطان پوستی که کمتر در بین مردم شایع است میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سرطان پوست سارکوم کاپوزی
این نوع سرطان پوست نادر و در رگ های خونی پوست ایجاد می شود و باعث ایجاد لکه های قرمز یا بنفش بر روی پوست یا غشاهای مخاطی می شود. سارکوم کاپوزی عمدتاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به ایدز، و در افرادی که از داروهایی استفاده می کنند که ایمنی طبیعی آنها را سرکوب می کنند، مانند افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته اند، رخ می دهد.
سرطان پوست کارسینوم سلول مرکل
کارسینوم سلول مرکل باعث ایجاد گره های سفت و براقی می شود که روی پوست و یا در فولیکول های مو ایجاد می شود. کارسینوم سلول مرکل اغلب در سر، گردن و تنه بدن دیده می شود.
سرطان پوست غدد سباسه
این سرطان غیر معمول و تهاجمی از غدد چربی در پوست منشا می گیرد. سرطان پوست از نوع غدد سباسه معمولاً به صورت جوش های سخت و بدون درد ظاهر می‌شوند و می‌توانند در هر جایی ایجاد شوند، اما بیشتر روی پلک ایجاد بیماری میکند، جایی که اغلب با سایر مشکلات پلک اشتباه گرفته می‌شوند.
علل ابتلا به سرطان پوست
سرطان پوست زمانی رخ می دهد که خطاها (جهش) در DNA سلول های پوست رخ دهد. جهش‌ها باعث می‌شوند سلول‌ها خارج از کنترل رشد کنند و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل دهند.
مراحل سرطان پوست
برای تعیین مرحله یا شدت سرطان پوست، پزشک میزان بزرگی تومور، گسترش آن به غدد لنفاوی و اینکه آیا به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است را بررسی میکند. سرطان های پوست برای اهداف مرحله بندی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند: سرطان پوست غیر ملانوما و ملانوما.
مراحل سرطان پوست غیر ملانومایی
شایع ترین سرطان‌های پوست غیرملانومایی شامل سرطان‌های سلول بازال و سلول سنگفرشی هستند.
- مرحله 0: سلول های غیر طبیعی فراتر از بیرونی ترین لایه پوست یعنی اپیدرم گسترش نیافته اند.
- مرحله اول: سرطان ممکن است به لایه بعدی پوست یعنی درم گسترش یافته باشد، اما بیشتر از دو سانتی متر نیست.
- مرحله دوم: تومور بزرگتر از دو سانتی‌متر است، اما به مکان‌ها یا غدد لنفاوی مجاور گسترش نیافته است.
- مرحله III: سرطان از تومور اولیه به بافت یا استخوان مجاور گسترش یافته است و بزرگتر از سه سانتی متر است.
- مرحله IV: سرطان فراتر از محل تومور اولیه به غدد لنفاوی و استخوان یا بافت گسترش یافته است. تومور نیز بزرگتر از سه سانتی متر است.
مراحل ملانوم عبارتند از:
- مرحله 0: این نوع غیرتهاجمی سرطان پوست به زیر اپیدرم نفوذ نکرده است.
- مرحله اول: سرطان ممکن است به لایه دوم پوست، درم گسترش یافته باشد، اما کوچک باقی می ماند.
- مرحله دوم: سرطان به خارج از محل تومور اصلی گسترش نیافته است، اما بزرگتر، ضخیم تر است و ممکن است علائم یا علائم دیگری داشته باشد. اینها شامل پوسته پوسته شدن، خونریزی یا پوسته پوسته شدن است.
- مرحله III: سرطان به غدد لنفاوی شما یا پوست یا بافت مجاور گسترش یافته یا متاستاز داده است.
- مرحله چهارم: پیشرفته ترین مرحله ملانوم. مرحله IV نشانه ای از گسترش سرطان به خارج از تومور اولیه است و در غدد لنفاوی، اندام ها یا بافت دور از محل اصلی خود را نشان می دهد.
هنگامی که سرطان پس از درمان عود می کند، به آن سرطان پوست عود کننده می گویند. هر فردی که به سرطان پوست مبتلا شده و تحت درمان قرار گرفته باشد، در معرض خطر عود سرطان است. این امر مراقبت های بعدی و خودآزمایی را مهم تر می کند.
اشعه ماوراء بنفش و سایر علل بالقوه
بیشتر آسیب به DNA در سلول های پوست ناشی از اشعه ماوراء بنفش (UV) است که در نور خورشید و در نورهای مورد استفاده در تخت های برنزه کننده یافت می شود. اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید نمیتواند روی پوستی که که معمولا در معرض نور خورشید نیستند سرطان ایجاد کند. این نشان می دهد که عوامل دیگری ممکن است در ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشند، مانند قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا داشتن شرایطی که سیستم ایمنی شما را تضعیف می کند.
9 عامل خطرناک برای ابتلا به سرطان پوست
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند عبارتند از:
پوست روشن
هر فردی، صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود. با این حال، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست قرار گرفتن پوست در معرض اشعه های مضر UV را بیشتر می کند. اگر موهای بور یا قرمز و چشمان روشن دارید و به راحتی دچار کک و مک یا آفتاب سوختگی می شوید، احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما بسیار بیشتر از افرادی است که پوست تیره تری دارند.
سابقه آفتاب سوختگی داشتن یک یا چند آفتاب سوختگی تاول دار در دوران کودکی یا نوجوانی، خطر ابتلا به سرطان پوست را در بزرگسالی افزایش می دهد. آفتاب سوختگی در بزرگسالی نیز یک محرک خطرناک برای ایجاد سرطان پوست است.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می گذراند ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، به خصوص اگر پوست با کرم ضد آفتاب یا لباس محافظت نشود. برنزه کردن، از جمله قرار گرفتن در معرض لامپ ها و تخت های برنزه کننده نیز شما را در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار می دهد. برنزه شدن پاسخ آسیب پوست شما به اشعه ماوراء بنفش بیش از حد است.
زندگی در آب و هوای آفتابی یا مرتفع
افرادی که در آب و هوای آفتابی و گرم زندگی می کنند نسبت به افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می کنند در معرض نور خورشید بیشتری قرار دارند. زندگی در ارتفاعات بالاتر، جایی که نور خورشید قوی تر است، همچنین شما را در معرض تشعشعات بیشتری قرار می دهد، میتواند سرطان پوست را در شما ایجاد کند.
خال ها
افرادی که دارای خال های زیاد یا خال های غیرطبیعی به نام خال های دیسپلاستیک هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. خال‌های غیرطبیعی که نامنظم به نظر می‌رسند و عموماً بزرگتر از خال‌های معمولی هستند، بیشتر از بقیه خال ها احتمال سرطانی شدن دارند. اگر سابقه خال های غیرطبیعی دارید، به طور مرتب آن ها را تماشا کنید و تغییرات را بررسی کنید.
ضایعات پوستی
ضایعات پوستی به نام کراتوز اکتینیک می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. این توده‌های پیش سرطانی پوست معمولاً به صورت لکه‌های خشن و پوسته‌دار ظاهر می‌شوند که از رنگ قهوه‌ای تا صورتی تیره متغیر هستند. آنها بیشتر در صورت، سر و دست افراد با پوست روشن که پوستشان در معرض نور خورشید آسیب دیده است، دیده می شود. چند نکته درباره خال ها و ضایعات پوستی که بدانید سرطانی هستند:
- عدم تقارن: دو نیمه ضایعه یا خال یکسان نیستند.
- حاشیه: ضایعات پوستی دارای لبه های ناهموار هستند.
- رنگ: ضایعات پوستی و خال ها دارای رنگ غیرعادی است، مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز.
- قطر: لکه بزرگتر از یک چهارم اینچ یا به اندازه یک پاک کن مداد است.
اگر فکر می کنید لکه ای روی پوست خود دارید که ممکن است سرطان پوست باشد، همه علائم هشدار دهنده ممکن را بدانید.
سابقه خانوادگی (ژنتیک) سرطان پوست
اگر یکی از والدین یا خواهر یا برادر شما سرطان پوست داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را در شما افزایش دهید. سابقه شخصی هم در ایجاد سرطان پوست تاثیر دارد، اگر یک بار به سرطان پوست مبتلا شده اید، در خطر ابتلای مجدد به آن هستید.
سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. که شامل افراد مبتلا به HIV/AIDS و کسانی است که پس از پیوند عضو از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند.
قرار گرفتن در معرض تشعشع
افرادی که تحت پرتو درمانی برای بیماری های پوستی مانند اگزما و آکنه هستند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست، به ویژه سرطان پوست سلول های بازال را افزایش دهند.
قرار گرفتن در معرض مواد خاص
قرار گرفتن در معرض برخی از مواد، مانند آرسنیک، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
چگونه از ایجاد سرطان پوست پیشگیری کنیم
بیشتر سرطان های پوست قابل پیشگیری هستند. برای محافظت از خود، این 7 نکات پیشگیری از سرطان پوست را دنبال کنید که در زیر به آن ها اشاره داشته ایم:
- از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید بپرهیزید. در وسط روز از نور خورشید دوری کنید. فعالیت های خارج از منزل را برای سایر اوقات روز، حتی در زمستان یا زمانی که آسمان ابری است، برنامه ریزی کنید.
شما در تمام طول سال اشعه ماوراء بنفش را جذب می کنید و ابرها محافظت کمی در برابر اشعه های مضر دارند. دوری از نور خورشید در قوی ترین حالت خود(ظهر ها) به شما کمک می کند از آفتاب سوختگی و برنزه شدن پوست که باعث آسیب پوست می شود و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد، جلوگیری کنید. قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول زمان نیز ممکن است باعث سرطان پوست شود.
- ضد آفتاب بزنید. در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید. کرم های ضد آفتاب تمام اشعه های مضر فرابنفش را فیلتر نمی کنند، به خصوص اشعه هایی که می تواند منجر به ملانوم شود. اما آنها نقش مهمی در یک برنامه کلی حفاظت از آفتاب دارند.
حتی در روزهای ابری از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 30 استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را سخاوتمندانه بزنید و هر دو ساعت یک بار یا بیشتر اگر در حال شنا یا تعریق هستید، دوباره استفاده کنید. از مقدار زیادی کرم ضد آفتاب برای تمام پوست‌های در معرض آفتاب از جمله لب‌ها، نوک گوش‌ها و پشت دست‌ها و گردن‌تان استفاده کنید.
- لباس محافظ بپوشید. کرم های ضد آفتاب محافظت کاملی در برابر اشعه ماوراء بنفش ایجاد نمی کنند. بنابراین پوست خود را با لباس‌های تیره و محکم که دست‌ها و پاهای شما را می‌پوشاند، بپوشانید و کلاهی با لبه‌های پهن بپوشانید، که محافظت بیشتری نسبت به کلاه بیسبال ایجاد میکند.
- عینک آفتابی را فراموش نکنید. به دنبال عینک هایی باشید که هر دو نوع اشعه ماوراء بنفش و اشعه UVA و UVB را مسدود می کنند.
- اجتناب از سولاریوم
از سولاریوم خودداری کنید. چراغ های استفاده شده در تخت های برنزه کننده که اشعه ماوراء بنفش ساطع می کنند، می توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
مراقب داروهایی باشید که مصرف میکنید. برخی از داروهای رایج با نسخه و بدون نسخه، از جمله آنتی بیوتیک ها، می توانند پوست را نسبت به نور خورشید حساس تر کنند. از پزشکتان در مورد عوارض جانبی هر دارویی که مصرف می کنید سوال کنید. اگر آنها حساسیت شما را به نور خورشید افزایش می دهند، برای محافظت از پوست اقدامات احتیاطی بیشتری را برای دوری از نور خورشید انجام دهید.
- پوست خود را به طور منظم از نظر رشد پوست جدید یا تغییر در خال‌های موجود، کک و مک، برآمدگی‌ها و خال‌های مادرزادی بررسی کنید.
با کمک آینه، صورت، گردن، گوش ها و پوست سر خود را بررسی کنید. سینه و تنه و قسمت بالایی و زیر بازوها و دستان خود را بررسی کنید. هم جلو و پشت پاها و هم پاهای خود را از جمله کف پا و فاصله بین انگشتان پا را بررسی کنید. همچنین ناحیه تناسلی و بین باسن خود را بررسی کنید.
درمان های سرطان پوست
بهترین کار پیشگیری از سرطان پوست است ولی اگر مبتلا شدیم چه درمان هایی برای بهبودی استفاده می شود؟
کرایوتراپی: توده سرطانی با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می شود و بافت با ذوب شدن از بین می رود.
جراحی برداشتن: توده سرطانی و برخی از پوست سالم اطراف آن بریده می شود.
جراحی Mohs: توده سرطانی لایه به لایه برداشته می شود و هر لایه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا جایی که سلول های غیر طبیعی قابل مشاهده نباشد.
کورتاژ و الکترودسیکا: یک تیغه قاشقی شکل دراز برای خراش دادن سلول های سرطانی استفاده می شود و سلول های سرطانی باقی مانده با استفاده از یک سوزن الکتریکی سوزانده می شوند.
شیمی درمانی: داروها به صورت خوراکی مصرف می شوند، به صورت موضعی استفاده می شوند یا با یک سوزن یا خط IV تزریق می شوند تا سلول های سرطانی را از بین ببرند.
فتودینامیک تراپی: از نور لیزر و داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
تابش: پرتوهای انرژی پرقدرت برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
درمان بیولوژیکی: درمان های بیولوژیکی برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی استفاده می شود.
ایمونوتراپی: یک کرم روی پوست شما اعمال می شود تا سیستم ایمنی بدن شما را تحریک کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد.
