ریزش مو،علائم،عوامل،جلوگیری و درمان

هر فرد، دارای میراث مویرگی بیش از 100000 تار مو است که رنگ و شکل آن‌ها به طور ژنتیکی تعیین می‌شود: قهوه‌ای، بلوند، شاه بلوطی، قرمز، صاف، وز، مجعد، مواج و غیره. همه ما هر روز مقدار مشخصی از مو را از دست می‌دهیم. اما با گذشت زمان و تحت تاثیر برخی عوامل ریزش مو به تدریج منجر به طاسی می‌شود. با ما در این مقاله همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در رابطه با ریزش مو، علائم، عوامل، جلوگیری و درمان آن در اختیار شما قرار دهیم.

چرخه زندگی مو

چرخه زندگی مو یک فرآیند طولانی چند ساله است. هر مو ابتدا در زیر پوست سر در فولیکول مو متولد می‌شود، سپس به آرامی رشد می‌کند و در نهایت می‌ریزد. در پایان این چرخه طبیعی، یک موی جدید می‌تواند در همان فولیکول مو ظاهر شود، همان مسیر زندگی را دنبال کند و غیره. این چرخه زندگی مو طوری برنامه ریزی شده است که 25 بار در هر فولیکول مو در طول زندگی تکثیر شود، مگر اینکه اختلالی باعث اختلال در آن شود.

چرخه زندگی طبیعی مو به 3 مرحله متمایز تقسیم می‌شود : مرحله فعال رشد مو آناژن، مرحله میانی کاتاژن و تلوژن مرحله استراحت با ریزش مو، نامیده می‌شود. دانستن مراحل چرخه زندگی مو برای درک کامل طاسی ضروری است:

1. فاز آناژن: رشد مو

85 درصد از موهای ما در مرحله آناژن هستند که دوره رشد مو است. این مرحله بسته به فرد، بین 2 تا 5 سال طول می‌کشد. در این مرحله مو زنده است. رشد کراتین آن ثابت است و ریشه آن فولیکول مو را تا پایه پر می‌کند. با افزایش سن، فاز آناژن مو کوتاه‌تر و کوتاه‌تر شده سپس موها ریزتر و پراکنده‌تر می‌شوند.

2. فاز کاتاژن: پایان رشد مو

حدود 3 درصد از موهای ما در فاز کاتاژن هستند. رشد مو به مدت 15-20 روز متوقف می‌شود. مو دیگر رشد نمی‌کند. ریشه آن به سمت اپیدرم بالا می‌رود و فعالیت آن به طور ناگهانی قطع می‌شود. سپس رشد مو متوقف شده، اما به فولیکول موی خود متصل می‌ماند.

3. فاز تلوژن: بلوغ مو

سپس مرحله استراحت مو، فاز تلوژن است که 6 تا 7 ماه طول می‌کشد. فولیکول‌های مو به تدریج کوچک می‌شوند. حدود 12 درصد از موهای ما در این دوره است. ساقه مو از فولیکول مو جدا می‌شود که شروع به تولید موهای جدید در زیر پوست می‌کند.

پس از طی شدن این سه مرحله نوبت به ریزش طبیعی مو می‌رسد.

4. ریزش مو

پس از مرحله تلوژن، مو در پایان عمر خود قرار دارد و به طور طبیعی می‌ریزد تا با یک موی جدید در مرحله آناژن جایگزین شود. فولیکول‌های مو طوری برنامه ریزی شده‌اند که حدود 25 چرخه از این قبیل را طی کنند تا زمانی که فرسوده شوند.

علت ریزش مو چیست؟

در ادامه به بررسی 7 عامل شایع ریزش مو می‌پردازیم.

شماره 1: تغییرات هورمونی

هورمون‌ها عامل اصلی ریزش مو در مردان و زنان هستند. برای مردان، کمتر از  97 درصد موارد ریزش مو منشا هورمونی دارند. در نتیجه این عنصر می‌تواند عامل اصلی آلوپسی در جنس مذکر باشد. در مورد زنان، فاکتور هورمونی نیز مهم است زیرا عامل 15 تا 20 درصد ریزش مو به مشکلات هورمونی وابسته است.

اختلالات هورمونی در مردان:

این اختلال در هورمون‌های آندروژن است که منجر به ریزش مو می‌شود. در واقع، افزایش شدید تستوسترون که بخشی از خانواده هورمون‌های آندروژن است، باعث ضعیف شدن فولیکول‌های مو می‌شود. همین امر نیز منجر به سفید شدن زودرس موها خواهد شد. این سناریو می‌تواند در اوایل 20 سالگی اتفاق بیفتد، سنی که معمولاً تستوسترون ترشح شده توسط بدن در مردان به اوج خود می‌رسد.

اختلالات هورمونی در زنان:

عدم تعادل هورمونی با هورمون‌های استروژن مرتبط است و می‌تواند در سه زمان کلیدی رخ دهد:  قاعدگی، بارداری و یائسگی. زنان بیشتر استروژن ترشح می‌کنند که باعث می‌شود موها بیشتر و سریعتر رشد کنند. اما وقتی دوره قاعدگی فرا می‌رسد این نوع هورمون که قرار است به مو قوت بدهد، به شدت کاهش می‌یابد. در نتیجه موهای ضعیف شده سریعتر می‌ریزند و تراکم مو کاهش می‌یابد.

بلافاصله پس از بارداری، تولید هورمون‌های استروژن نیز کم می‌شود، بنابراین موها شکننده‌تر شده و این مسئله دوباره می‌تواند منجر به کاهش تراکم مویرگی شود. در نهایت در زمان یائسگی، زن حدود 80 درصد استروژن خود را از دست می‌دهد. همانطور که متوجه شده‌اید، مانند دوران بارداری و قاعدگی، خطر ریزش مو نیز بسیار بیشتر خواهد بود.

عامل 2: عامل ارثی و ژنتیکی

این علت دوم عمدتاً به مردان مربوط می‌شود. مطالعه ای که در سال 2017 در بریتانیا بر روی بیش از 52000 مرد انجام شد نشان داد که وراثت می‌تواند بر ریزش مو در مردها تأثیر بگذارد.

محققان دانشگاه ادینبورگ نشان داده‌اند که طاسی می‌تواند توسط والدین و به طور خاص توسط مادرشان منتقل شود. طبق مطالعه‌ای که انجام شد این موضوع با این واقعیت توضیح داده می‌شود که کروموزوم X که از مادر به فرزندش منتقل می‌شود دارای نقش‌هایی در مورد خطر طاسی است.

این کار همچنین روشن می‌کند که انتقال این کروموزوم به جای ریزش مو دیررس، منجر به ریزش موی زودرس می‌شود. بنابراین طاسی با منشا ارثی بیشتر با طاسی زودرس همخوانی دارد.

شماره 3: شوک‌های عاطفی و استرس

احساسات ما بر استحکام موهایمان و در نتیجه توده مویی که داریم تأثیر می‌گذارد. دوره‌های استرس، اضطراب یا یک شوک عاطفی بزرگ احتمالاً منجر به ریزش مو می‌شوند. چرا؟ زیرا احساسات در تنظیم تولید هورمون نقش دارند .

بنابراین، هنگامی که احساسات ما به صورت منفی رخ می‌دهند بر ترشح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند به گونه‌ای که فاز استراحت فولیکول‌های مو زودتر اتفاق می‌افتد. این مسئله در نتیجه از رشد مناسب مو جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، شوک‌های عاطفی نیز بدن را به تخصیص انرژی خود به عملکردهای ضروری بدن سوق می‌دهد و این در حالی است که پوست سر یکی از آن‌ها نیست.

شماره 4: اختلالات خوردن

غذا همیشه در سلامت عمومی ما نقش دارد. یک رژیم غذایی غنی و متنوع می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را بهبود بخشد، از برخی بیماری‌ها جلوگیری کند، کمک کند بهتر بخوابید و انرژی بیشتری داشته باشید. همینطور احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد. برعکس، یک رژیم غذایی نامتعادل که مواد لازم برای عملکرد صحیح بدن را فراهم نمی‌کند ممکن است باعث شود دقیقا برعکس این موارد را تجربه کنید.

در سطح مویرگی نیز می‌توانیم این مشاهدات را انجام دهیم. اگر کمبودهای تغذیه‌ای وجود داشته باشد خطر آلوپسی بیشتر است. کمبود مواد مغذی مانند آهن، ویتامین B، مس، سیلیکون و روی می‌تواند منجر به کاهش تراکم مو شود. به همین دلیل است که افرادی که از اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی رنج می‌برند، به ویژه در معرض ریزش مو هستند.

شماره 5: درمان‌های دارویی

درمان‌های دارویی مختلف می‌توانند باعث ریزش مو شوند. این مسئله برای مثال در مورد شیمی درمانی صدق می‌کند. این درمان سنگین و رادیکال با هدف درمان سرطان با استفاده از داروها به طور موازی باعث ریزش تمام موهای بدن می‌شود.

بسیاری از داروهای “معمولی” دیگر  نیز می‌توانند باعث کاهش حجم مو شوند. در واقع، درمان‌هایی مانند قرص‌های ضدبارداری، رقیق‌کننده‌های خون، داروهای ضدافسردگی، ضد تشنج‌ها، داروهای ضد فشار خون، درمان‌های تیروئید، رتینوئیدها، داروهای حاوی لیتیوم و همچنین برخی درمان‌های ضد التهابی و کاهش کلسترول نیز منشا آن هستند.

شماره 6: دخانیات

سیگار کشیدن باعث اکسیژن رسانی ضعیف و عدم آب رسانی به فولیکول‌های مو در ناحیه سر می‌شود. همین امر در نهایت کندی رشد مو و شکننده و ناسالم شدن مو را به همراه دارد. این مشکل به ویژه به دلیل دود ناشی از سیگار اتفاق می‌افتد. بنابراین با خشک شدن و مو خوره زدن ظاهری بیمار گونه به خود می‌گیرند. اثرات مضر دود به حدی است که برخی از محققان حتی خشونت دود روی مو را با شیمی درمانی مقایسه می‌کنند.

شماره 7: تغییر فصول

تغییر فصل در طول یک سال نیز مترادف با ریزش مو است. پاییز و بهار نیز دوره‌هایی هستند که اغلب ریزش مو اتفاق می‌افتد. در تابستان، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، مراحل رشد مو را مختل می‌کند. هیدراتاسیون یک عنصر کلیدی برای سلامتی آن‌ها است و سهل انگاری در این سطح می‌تواند برای توده مو کشنده باشد.

در فصل زمستان نور (که برای سلامت مو ضروری است) کمتر است، بیماری‌ها بازگشته‌اند، دما کمتر می‌شود، خستگی تشدید می‌شود و غیره. همه این عوامل باعث اختلال در مراحل مختلف چرخه مو و ریتم آن‌ها خواهد شد.

انواع ریزش مو

امروزه یکی از بزرگترین نگرانی‌های بسیاری از افراد ریزش مو است. اغلب تصور می‌شود که این بیماری فقط توسط مردان تجربه می‌شود. اما در طول چند دهه گذشته همه چیز تغییر کرده است و به یکی از مشکلات اصلی زنان و نوجوانان تبدیل شده است. ریزش مو همه را در هر سنی از بدو تولد تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه علل ریزش مو و درمان آن برای هر فردی متفاوت است، اما هنوز انواعی از ریزش مو وجود دارد که در آن افراد علائم مشابه و توالی یا الگوهای پیشرفت یکسانی را تجربه می‌کنند. در زیر 10 نوع از انواع ریزش مو را می‌بینید:

• آلوپسی آندروژنتیک
• آلوپسی آره آتا
• آلوپسی توتالیس
• آلوپسی کششی
• آلوپسی سیکاتریسیال
• تلوژن افلوویوم
• آلوپسی غیر گیرایی
• آلوپسی باربا
• آناژن افلوویوم
• آلوپسی یونیورسالیس

علائم ریزش مو

ریزش مو یک پدیده طبیعی و تدریجی است که طی سال‌ها یا حتی دهه‌ها آشکار و تشدید می‌شود. نکته مهم این است که به سرعت اولین علائم را تشخیص دهید تا در اسرع وقت درمان پیشگیرانه شروع شود. حفظ مو همیشه راحت‌تر از به دست آوردن مجدد آن است.

1. در ابتدا، یک خط رویش مو قابل مشاهده است.

این را می‌توان با مقایسه دو عکس از سر خود با حداقل شش ماه تفاوت مشاهده کرد. در بیشتر مواقع، آلوپسی از سطح خلیج‌ها شروع می‌شود، جایی که موها به تدریج نازک‌تر می‌شوند، درست قبل از نازک شدن و ریزش دائمی مو.

2. نازک شدن پیشرونده مو نیز نشانه قابل اعتمادی برای شروع آلوپسی است.

نازک شدن مو چه هدفمند و چه عمومی باعث از بین رفتن تراکم مو می‌شود. اکثر مردان با مشاهده تغییر در شکل طبیعی مدل موی خود یا صرفاً با کشیدن دست از میان موهای کم‌تر و کم‌تر متوجه این موضوع می‌شوند.

3. ریزش بیش از حد مو هنگام دوش گرفتن یا شانه زدن نیز باید نگران کننده باشد.

یک مرد بالغ به طور طبیعی روزانه 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهد. اگر ریزش‌های قابل توجه‌تری در طی چند هفته قابل مشاهده است، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید. اطلاعات تایید نشده زیادی در مورد ریزش مو در فضای مجازی در حال پخش است. مسئله تشخیص درست از نادرست است تا بی جهت نگران نشویم.

4.  یکی از بستگان کچل است!

هیچ مطالعه علمی به طور قطع تضمین نمی‌کند که یک پدر یا پدربزرگ طاس برای فرزندان خود مترادف با آلوپسی باشد. نسبت افراد مبتلا به آلوپسی در محیط خانوادگی شما شاخص بهتری است.

5.مشاهده ریشه سفید روی موهایی که به طور طبیعی می‌ریزند!

این بقایای ریز و کشیده نشان می‌دهد که موهای ریخته شده در فاز تلوژن بوده‌اند. البته ریزش آن‌ها مانع از رشد مجدد مو در آن ناحیه نمی‌شود. برعکس، آن‌ها گواه شادابی خوب فولیکول‌های موی شما هستند. با این حال اگر تعداد موهایی که با ریشه سفید می‌ریزند زیاد باشد با پزشک متخصص تماس بگیرید.

چرا جلوگیری از ریزش مو مهم است؟

اهمیت جلوگیری از ریزش مو می‌تواند در دو جنبه اساسی زیبایی و روحی روانی  مورد بررسی قرار گیرد.

جنبه زیبایی:

موهای پرپشت و شاداب نشانه‌هایی از جوانی است و باعث می‌شود چهره شما دو چندان زیباتر نشان داده شود. در حالی که ریزش مو و موهایی کم پشت و شکننده باعث می‌شود زیبایی ظاهری شما نیز تحت تاثیر قرار گیرد.

جنبه روحی روانی:

زمانی که مو های فردی می‌ریزد و موهای سر کاهش پیدا می‌کند فرد می‌تواند تاثیر آن را بر روی ظاهر خود ببیند. در نتیجه ممکن است برای حضور در موقعیت‌های دوستانه، تفریحی و شغلی اجتناب کند. به خصوص این مسئله در نوجوانان و جوانان بسیار دیده می‌شود. به طور کل بسیاری از افراد با از دست دادن موهای سر ممکن است احساس ناخوشایندی داشته باشند و اعتماد به نفس‌شان یابد.

راهکارهای جلوگیری از ریزش مو

مدتی است که متوجه شده‌اید که موهای بیشتر و بیشتری روی برس شما باقی مانده‌ است. همینطور صبح وقتی از خواب بیدار می‌شوید مقدار قابل توجهی از موی‌تان را روی بالش می‌بینید. تشخیص واضح است: ممکن است به احتمال بسیار زیاد شما دچار ریزش مو شده باشید. بهتر است قبل از اینکه موهایتان بریزند آن‌ها را تقویت کنید. در زیر چند راهکار برای جلوگیری از ریزش مو به شما معرفی می‌کنیم.

نکته 1: رشد مو را با گیاهان دارویی تحریک کنید.

برای تسریع روند رشد می‌توانید موهایتان را و کف سر را با روغن‌هایی مانند روغن نارگیل (یکی از تنها روغن‌هایی که می‌تواند به پوست سر نفوذ کند) و روغن کرچک که به‌خاطر اثرات مثبت آن بر رشد زائده‌های پوستی معروف است، ماساژ دهید. هیچ چیز مانند ماساژ پوست سر برای تحریک گردش خون وجود ندارد. با استفاده از نوک انگشتان، حرکات دایره‌ای کوچکی روی جمجمه خود انجام دهید. همچنین داروهای طبیعی مبتنی بر گیاهان و ادویه‌ها وجود دارند که مواد مغذی را به ریشه مو می‌رساند و در نتیجه رشد آن‌ها را بهینه می‌کند.

رزماری: یکی از گیاهانی است که برای رشد مو توصیه می‌شود. همچنین از سفید شدن زودرس موها جلوگیری می‌کند. شستشوی روزانه سر با آب رزماری رنگ موهای تیره را احیا کرده و به آن‌ها حجم می‌دهد.

دم اسب صحرایی: دم اسب سرشار از سیلیکون است که یک ماده مغذی ضروری برای تقویت مو به حساب می‌آید. سیلیکون آلی هیدراته می‌شود و خاصیت ارتجاعی و مقاومت مویرگی را افزایش می‌دهد، در نتیجه با مقاومت بیشتر، موها کمتر می‌شکند.

گزنه: این گیاه از ریزش مو و مشکلات شوره سر جلوگیری می‌کند. محتوای بالای ویتامین‌های گزنه (B، C و E) اثرات مضر رادیکال‌های آزاد را کاهش می‌دهد. همچنین از تولید بیش از حد چربی جلوگیری کرده و گردش بافت مو را تحریک می‌کند. این گیاه باعث درخشندگی و استحکام مو نیز می‌شود. به لطف عملکرد پاک کنندگی، الیاف مو را تقویت کرده و به اکسیژن رسانی به پوست سر نیز کمک خواهد کرد.

نکته 2: خوب غذا بخورید

مراقبت‌های خارجی برای جلوگیری از ریزش مو مهم است، اما برای نتایج مطلوب نیز مهم است که غذاهای غنی از امگا 3، پروتئین، آهن، روی و سیلیکون انتخاب کنید. سلامت مو بیش از هر چیز به یک رژیم غذایی خوب، متنوع، متعادل، همراه با سبک زندگی سالم بستگی دارد. از جمله غذاهایی که باعث سلامت موهای شما می‌شوند، می‌توان به ماهی‌های چرب (ساردین، شاه ماهی و غیره)، نان سبوس‌دار، تخم مرغ، عدس، کلم بروکلی خام یا بخارپز شده، فلفل قرمز اشاره کرد.

سخن آخر

باید بین ریزش مو و طاسی تمایز قائل شد. مو در پایان عمر می‌ریزد و با سرعتی که بسته به فرد متفاوت است تجدید می‌شود. اما زمانی که میزان ریزش مو از رشد موهای در حال رشد بیشتر شود، به آن طاسی یا آلوپسی می‌گویند. این پدیده می‌تواند در برخی موارد منجر به عریان شدن جزئی یا کلی شود. عوامل متعددی باعث ریزش مو در مردان و زنان می‌شوند. با شناخت سریع این عوامل می‌توان بلافاصله مشکل را برطرف کرد.