قرص های ضدبارداری چگونه کار می کنند؟

قرص های ضدبارداری به منظور پیشگیری از بارداری مصرف می شوند. روش های مختلفی جهت جلوگیری از بارداری وجود دارد که یکی از این روش ها، پیشگیری از بارداری هورمونی همچون مصرف “قرص” است.

قرص های ضدبارداری را افراد به صورت خوراکی مصرف می کنند. این قرص ها در صورت مصرف صحیح می توانند تا 99.9 درصد در جلوگیری از بارداری موثر باشند. اما توجه داشته باشید که مصرف قرص ضد بارداری از شما در برابر انواع بیماری های مقاربتی همچون ایدز (HIV) محافظت نمی کند. کاندوم لاتکسی که به منظور پوشاندن آلت تناسلی به کار می رود بهترین راه برای در امان ماندن از اغلب بیماری های مقاربتی است.

نحوه عملکرد قرص های ضدبارداری در بدن

شما زمانی باردار می شوید که تخمک آزاد شده از تخمدان (اندام نگهدارنده تخمک ها) توسط اسپرم شریک جنسی تان بارور شود. تخمک بارور شده به داخل رحم منتقل و به دیواره آن می چسبد و در آنجا تبدیل به جنین می شود. هورمون های بدن پروسه آزاد شدن تخمک از تخمدان یا تخمک گذاری را کنترل و بدن شما را جهت پذیرش تخمک بارور شده آماده می کنند.

داروهای ضد بارداری هورمونی (قرص، چسب و حلقه واژینال) همگی دارای مقدار کمی از هورمون های استروژن و پروژسترون ساخته شده توسط انسان هستند. این هورمون ها در جهت مهار کردن هورمون های طبیعی بدن عمل کرده و از بارداری جلوگیری می کنند. داروهای ضد بارداری هورمونی معمولا پروسه تخمک گذاری بدن را متوقف می کنند. آنها همچنین مخاط دهانه رحم را تغییر می دهند تا پروسه عبور اسپرم از دهانه رحم و پیدا کردن تخمک را دچار مشکل کنند. این داروها با تغییر پوشش داخلی رحم نیز از بارداری جلوگیری می کنند، بنابراین در این حالت بسیار بعید است که تخمک بارور شده در رحم کاشته شود.

انواع مختلفی از قرص های ضدبارداری وجود دارند. اگر نمی دانید در میان این انواع کدام قرص را مصرف کنید در اینجا به شما کمک می کنیم تا انتخاب هوشمندانه ای داشته باشید.

انواع اصلی قرص های ضدبارداری کدامند؟

اکثر افراد مصرف کننده قرص های ضدبارداری از قرص های نوع ترکیبی استفاده می کنند. استروژن و پروژسترون ساختگی مورد استفاده در ترکیب این نوع قرص از ترشح تخمک توسط تخمدان ها جلوگیری می کند. این قرص تغییراتی را در رحم و دهانه رحم به وجود می آورد که احتمال بارداری را کاهش می دهند.

مینی قرص های ضدبارداری نوعی از قرص های جلوگیری از بارداری هستند که فقط از پروژسترون استفاده می کنند. آنها بیشتر از طریق تغییراتی که مانع از رسیدن اسپرم به تخمک می شود، عمل می کنند.

افرادی که رابطه جنسی محافظت نشده دارند یا فکر می کنند روش کنترل بارداری آنها ممکن است تاثیر کافی را نداشته باشد، ممکن است از قرص های لوونورژسترل یا اولیپریستال استفاده کنند. این قرص ها از جمله قرص های جلوگیری از بارداری اضطراری محسوب می شوند. آنها با یا بدون هورمون های ساختگی در جهت پیشگیری از بارداری عمل می کنند.

فواید استفاده از قرص های ترکیبی کدامند؟

قرص های ضدبارداری ترکیبی اگر دقیقا طبق دستورالعمل استفاده از آنها مصرف شوند، شانس بارداری را به کمتر از یک درصد کاهش می دهند؛ یعنی شرایطی که قرص خود را به صورت روزانه و مرتب مصرف کنید. اثرات این نوع قرص ها به راحتی قابل بازگشت است. به عبارتی وقتی بخواهید باردار شوید، کافی است مصرف این قرص را قطع کنید تا فورا باردار شوید.

عموما گفته می شود که اگر مصرف دو عدد از این نوع قرص ضد بارداری را فراموش کنید، بایستی به مدت یک هفته از روش های کنترل بارداری پشتیبان استفاده کنید.

علاوه بر این موارد بایستی در نظر داشته باشید که قرص های ترکیبی مزایایی فراتر از کنترل بارداری دارند. از جمله این مزایا می توان به مواردی به شرح زیر اشاره کرد:

• آنها به تنظیم پریود و کاهش انقباضات قبل و در حین آن کمک می کنند.
• می توانند خطر ابتلا به سرطان های خاص را کاهش دهند.
• ممکن است در از بین بردن آکنه نیز موثر عمل کنند.
• دو برند بیاز و یاز (Beyaz, Yaz) این نوع قرص ها برای درمان نوع شدید سندرم پیش از قاعدگی تایید شده اند.

آیا قرص های ترکیبی ضد بارداری دارای سطح هورمون یکسانی هستند؟

اکثر این نوع قرص های ضدبارداری دارای 20 تا 35 میکروگرم هورمون استروژن به همراه مقداری پروژسترون هستند. پزشک نیز ممکن است توصیه به مصرف آن را از همین سطح شروع کند. اما در صورتی که احساس کنید عوارض جانبی قرص شما را آزار می دهد می توانید از پزشک خود بخواهید دوز آن را تغییر دهد.

بعضی از انواع قرص های ترکیبی تنها دارای 10 میکروگرم استروژن هستند. اگر در دوران پیش از یائسگی هستید، قرص های ضدبارداری با دوز پایین گزینه خوبی برای شما هستند. آنها علائمی همچون گرگرفتگی یا پریودهای نامنظم را کاهش می دهند.

قرص های ترکیبی یا تک فازی (مونو فاز) یا چند فازی (مولتی فاز) هستند. قرص های مونوفاز سطح یکنواختی از هورمون ها را در طول ماه ارائه می دهند در حالی که قرص های مولتی فاز دارای سطوح متفاوتی از هورمون ها در قرص های فعال خود هستند. آنها تغییرات هورمونی طبیعی را که در طول چرخه قاعدگی شما اتفاق می افتد تقلید می کنند و هر دو به یک اندازه می توانند در پیشگیری از بارداری موثر عمل کنند.

قرص های ضدبارداری طولانی مدت

قرص های ضدبارداری طولانی مدت قرص های ترکیبی هستند که تعداد دوره های قاعدگی را از 13 دوره در سال تنها به 4 دوره در سال کاهش می دهند. یعنی فردی که این نوع قرص ها را مصرف می کند، تنها یک بار در هر فصل پریود می شود.

در ترکیب این نوع قرص ها هم همان دو هورمونی که معمولا برای تهیه سایر داروهای ضد بارداری هورمونی استفاده می شود، به کار می روند. اما قرص به مدت 12 هفته به طور مداوم مصرف می شود و به دنبال آن یک هفته قرص های غیر فعال مصرف می شوند که منجر به چرخه قاعدگی می شود.

مینی قرص های ضدبارداری

مینی قرص ها، داروهای ضد بارداری هستند که تنها یک هورمون به نام پروژسترون دارند. آنها در ترکیب خود استروژن ندارند و ممکن است برای افرادی که در دوران شیردهی هستند یا تهوع یا سایر عوارض جانبی استروژن را دارند، تجویز شوند.

عملکرد مینی قرص ها در بدن به این صورت است که در راستای افزایش غلظت مخاط دهانه رحم عمل می کنند تا اسپرم توانایی رسیدن به تخمک را نداشته باشد. هورمون های موجود در ترکیب این نوع قرص ها همچنین پوشش داخلی رحم را نیز تغییر می دهند. بدین صورت احتمال لانه گزینی تخمک بارور شده در داخل رحم بسیار کمتر می شود. در برخی موارد مینی قرص ها حتی از آزاد شدن تخمک نیز جلوگیری می کنند؛ به خصوص زمانی که شما به صورت روزانه یک مینی قرص مخصوص پیشگیری از بارداری مصرف می کنید.

مینی قرص ها در صورتی که به طور صحیح و مداوم مصرف شوند، تا حدود 95 درصد در جلوگیری از بارداری موثر هستند. که این میزان تا حدودی کمتر از قرص های ضدبارداری استاندارد است.

قرص های لوونورژسترول و اولیپریستال برای پیشگیری از بارداری

برخلاف سایر موارد ذکر شده، این نوع قرص ها برای کنترل بارداری منظم در نظر گرفته نشده اند. لوونورژسترول و اولیپریستال استات در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، زمانی که در مورد بارداری تان دچار نگرانی هستید، مصرف می شوند. آنها شانس بارداری را تا حد زیادی کاهش می دهند. پس اگر نسبت به تاثیر روش های کنترلی دیگر دچار تردید هستید می توانید از این قرص ها استفاده نمایید.

لوونورژسترول اگر طبق دستور مصرف شود حدود 88 درصد در جلوگیری از بارداری موثر است. البته باید آن را در اسرع وقت و ظرف 3 روز پس از رابطه جنسی مصرف کنید. اولیپریستال نیز اگر مصرف آن به درستی انجام شود حدود 60 تا 70 درصد در پیشگیری از بارداری موثر است. این قرص را هم باید ظرف 5 روز پس از رابطه جنسی مصرف نمایید.

از کجا می توانم قرص ضد بارداری تهیه کنم؟

قرص های ضدبارداری فقط با تجویز پزشک در دسترس هستند. البته می توانید لوونورژسترول را بدون نسخه از داروخانه ها و کلینیک ها خریداری کنید.

قرص های ضدبارداری چگونه بسته بندی می شوند؟

مجموعه ای از قرص های ضدبارداری را در یک جعبه یا ورق نازک مخصوص قرص، بسته بندی می کنند. بسته های حاوی قرص های معمولی ضد بارداری، دارای 21 یا 28 عدد قرص هستند. بسته های قرص بیست و یک روزه، 21 قرص فعال دارند. در حالی که بسته های قرص بیست و هشت روزه، حاوی 21 عدد قرص فعال و هفت عدد قرص غیرفعال (دارونما) هستند. بسته های قرص های کنترل بارداری با روزهای هفته مشخص می شوند تا به شما یادآوری کنند که هر روز یک قرص مصرف کنید. هفت قرص غیرفعال در بسته قرص 28 روزه اضافه شده است، بنابراین به شما یادآوری می شود که یک بسته قرص جدید را بعد از 28 روز شروع کنید.

برخی از بسته بندی های قرص های جدید فقط دارای دو قرص غیر فعال هستند یا حتی هیچ قرص غیر فعالی ندارند. در هر صورت برای اطمینان از محافظت از بارداری، ضروری است که به طور مداوم همه قرص های بسته را مصرف کنید. یک بسته داروی ضد بارداری سیکل طولانی مدت نیز شامل 84 قرص صورتی رنگ فعال و هفت قرص سفید غیرفعال است.

چگونه مصرف قرص های ضدبارداری را شروع کنم؟

بهتر است از پزشک خود بپرسید که چه زمانی باید مصرف قرص های ضدبارداری را شروع کنید. حتی اگر روزی که مصرف قرص را باید شروع کنید پریود شدید، این کار را انجام دهید. پس از حدود 25 روز از شروع بسته قرص خود، پریود بعدی تان اتفاق می افتد.

بهتر است قرص های ضدبارداری را روزانه در یک ساعت معین مصرف کنید. می توانید آنها را در هر زمانی در طول روز مصرف کنید؛ اما مصرف آن قبل از صبحانه یا قبل از خواب کمک می کند تا زمان مصرف را راحت تر به خاطر بسپارید.

قرص های مخصوص سیکل قاعدگی طولانی مدت به روشی مشابه عمل می کنند. اولین یکشنبه بعد از شروع قاعدگی شروع به مصرف قرص می کنید. اگر قاعدگی شما از یکشنبه شروع می شود، از همان روز شروع کنید. شما یک قرص فعال در روز به مدت 84 روز متوالی مصرف می کنید. سپس، بسته به نوع قرصی که مصرف می‌کنید، 7 روز فرصت دارید روزانه یک قرص دارونما یا فقط استروژن مصرف کنید.

چه زمانی مصرف یک بسته قرص ضد بارداری دیگر را شروع کنم؟

شما هر بسته جدید قرص های ضدبارداری را در همان روز هفته شروع می کنید که در ابتدا آن را شروع کرده اید. اگر از بسته 21 روزه قرص استفاده می کنید، بسته قرص جدید را 7 روز بعد از تمام شدن بسته قرص قدیمی خود شروع کنید. اگر از بسته 28 روزه قرص استفاده می کنید، بسته جدید را پس از مصرف آخرین قرص بسته قدیمی شروع کنید.

نکته: مصرف بسته قرص جدید را مطابق با برنامه شروع کنید، چه پریود شوید و چه نشوید!

مدت زمانی که طول می کشد قرص های ضدبارداری موثر واقع شوند، چقدر است؟

قرص های ضدبارداری زمانی که طبق دستور مصرف می‌شوند، معمولاً در ماه اولی که مصرف آن‌ها را شروع می‌کنید مؤثر هستند. برای حصول اطمینان، برخی از پزشکان استفاده از روش دیگری برای پیشگیری از بارداری مانند کاندوم و فوم را در ماه اول توصیه می کنند. بعد از ماه اول، می توانید جهت جلوگیری از بارداری تنها به مصرف قرص اطمینان کنید.

اگر مصرف قرص ضد بارداری را فراموش کنم چه می شود؟

اگر مصرف قرص جلوگیری از بارداری خود را فراموش کردید، به محض اینکه یادتان آمد حتما آن را مصرف کنید. اگر تا روز بعد یادتان نیامد، آن روز دو عدد قرص بخورید. اگر به مدت 2 روز مصرف قرص های خود را فراموش کردید، روزی که یادتان می آید دو قرص و روز بعد از آن نیز دو قرص دیگر مصرف کنید. پس از آن به برنامه روزانه روی بسته قرص خود برمیگردید. البته اگر مصرف بیش از دو قرص را فراموش کردید، می توانید با پزشک خود تماس بگیرید و در این باره با او مشورت کنید. ممکن است به شما گفته شود که روزانه یک قرص را تا یکشنبه مصرف کنید و سپس یک بسته قرص جدید را شروع کنید؛ یا قرص های بقیه بسته را دور بریزید و مصرف قرص را با یک بسته جدید شروع کنید.